22 Ekim 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan ‘’Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’’ ile sektöre yönelik yasal düzenlemede birçok değişiklik yapılmıştı.
GÜNDER Genel Sekreteri Faruk Telemcioğlu düzenlemenin birçok alanda önemli değişiklikler getirdiğine dikkat çekerken, kendisinin ilk değerlendirmesinde öne çıkan noktaları şu şekilde sıraladı.
İptal edilen projelerde açığa çıkan kapasiteler tekrar dağıtılmayabilir
Bir trafo merkezinde boş kapasite ortaya çıkarsa bu TEİAŞ tarafından uygun görülürse tekrar tahsis yapılabilecek. İptal edilen lisanssız projeler nedeniyle açığa çıkan kapasiteler tekrar dağıtılmayabilir.
Kişi değil başvuru aşaması esas olacak
Eski yönetmelikte bir trafo merkezinde herhangi bir gerçek ve tüzel kişiye azami 1 MW tahsis yapılacağı hükmü varken yeni yönetmelikte başvuru aşamasında azami̇ 1MW tahsis yapılır hükmü getirilmiştir.
Kooperatiflere büyük kolaylık
Kooperatiflerle ilgili uygulamalar sadece 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı kooperatifler kanunu kapsamında kurulan yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri ile sınırlandırılmış ve daha önce 1 MW tahsis için üye sayısı 100 olması istenirken bu sayı ortadan kaldırılmıştır. 7 kişi ile kurulabilen bir kooperatif üye sayısına bakılmaksızın 1 MW tahsis alabilecektir.
Çatılar için tip proje ve başvuru esasları Haziran 2017’e kadar belirlenecek
Çatılarla ilgili önemli bir gelişme de Haziran 2017’ye kadar tip proje ve başvuru esaslarının belli olması. Ayrıca 10 kW’a kadar olan başvurular önceki açıklanan trafo kapasitelerinden ayrı değerlendirilecek.
ORKÖY projesinin önü açıldı
Daha önce sadece THDK ve IPA kapsamında yapılacak projeler için her trafo merkezine 5 MW kapasite tahsisi yapılmış iken yeni yönetmelikte bunlara ek olarak kamu kurum ve kuruluşları tarafından sağlanan hibe ve/veya krediler ile atık su arıtma tesislerinin tüketim ihtiyacını karşılama amaçlı aynı bağlantı noktasında bulunan projeler bu kapsama dahil edilmiştir. Önemli bir gelişme olarak ORKÖY güneş enerjisi projesinin önü açılmış oldu. Ayrıca bu kapasite yeterli olmadığı takdirde TEİAŞ ek kapasite verebilecektir.
Kamu, üniversite ve OSB’lere kolaylık
Eski yönetmelikte olmayan önemli bir husus da kamu kurum ve kuruluşlarının, üniversitelerin, yüksek teknoloji enstitülerinin, Organize Sanayi Bölgeleri ile bu tüzel kişilerin hisselerinin tamamına sahip olduğu tüzel kişilerin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünü geçmeyecek şekilde yapacağı başvurular özel olarak her trafo merkezine verilen 5 MW’lık kapasiteden faydalanacaktır.
Lisanssız projelere arazi bulmak güçleşecek
Üretim tesislerinin şebekeye olan uzaklıkları ile ilgili kurallar değiştirilerek mesafeler azaltılmıştır.Böylece yeni lisanssız projelere arazi bulmak daha da güç olacaktır.
Baz yük olarak çalışan tesislerde kapasite sorunu ortadan kalkıyor
Çok önemli ve sektörün önünü açacak, depolama teknolojilerinin gelişimini ve kulanımını sağlayacak bir gelişme ise yönetmelik 7 madde 13 üncü fıkrasında yer almaktadır.
‘’Teknolojik iyileştirmeler vasıtasıyla yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak kesintisiz güç üretebileceği TEİAŞ tarafından tespit edilen, rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesislerine ilişkin başvurular, 5 inci maddenin birinci fikrasının (c) bendi kapsamında yer alan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için tahsis edilen kapasiteler dışında değerlendirilir.’’
Böylece baz yük olarak çalışan tesisler için kapasite sorunu ortadan kalkmaktadır.
Kaçak elektrik kullanımında anlaşma iptal edilecek
Yönetmelik 8 maddesine eklenen 9. fıkra ile kaçak elektiik kullandığı tespit edilen kişi ve kurumların bağlantı anlaşmasına Çağrı Mektubu’nun, bağlantı anlaşmasının ve sistem kullanım anlaşmasının iptal edileceği hükme bağlanmıştır.
Proje onay süreleri uzuyor
Çok önemli ve yaklaşık 650 projeyi ilgilendiren bir husus da dağıtım firmalarının proje onay süreleri ile ilgili olarak verdiği süre uzatım yetkisi 90 günden 180 güne çıkarılmasıdır.
Yeni yönetmelik ile birlikte şebeke işletmecileri kendilerine bildirimden sonra 15 gün içerisinde geçici kabule hazır tutanağını imza altına almak zorundalar.
Lisanssız üretimde yerli destek kalkıyor
Yerli aksam üreticilerini ilgilendiren çok önemli bir konu da yönetmeliğin 21 nci maddesi tamamen ortadan kaldırılmışştır. Bunun anamı ise lisanssız üretim tesisleri artik yerli ürün kullanımının desteklenmesi mekanizmasından yararlanmayacaktır.
Tüketim birleştirme tanımlarında değişiklik
Yeni yönetmelik ile tüketim birleştirme genel anlamda kooperatifler, kooperatif birlikleri ve merkezleri tanımı ortadan kaldırılmış bunun yerine 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamında kurulan yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri vasıtasıyla kurulan tesisler için yapılan tüketim birleştirme ve DSİ’ye ait sulama tesislerini devir alan sulama birliklerinin, belediyelerin, köylere hizmet götürme birlikleri de bu kapsama ilave edilmiştir.
EPDK’ya süre uzatım yetkisi
Önemli bir düzenleme de GES tesislerinde bağlantı anlaşması ve geçici kabül arasındaki iki yıllık süre konusunda EPDK ya yetki vermiş olmasıdır. EPDK mazeretini uygun bulduğu projelerde bu süreyi uzatabilecektir.
Tarım arazilerinde esas değişikliği
Bir başka önemli bir gelişme de daha önce tarım arazilerinin sulanmasında kurulacak tesis için pompa gücü esas alınmışken yeni yönetmelikte bunun yerine tesi̇si̇n enerji̇ i̇hti̇yacı esas alınacağı hükme bağlanmıştır.
Pay devirleri için değişiklik
Çok önemli bir gelişme olarak geçici kabüle kadar veraset dışında pay devrine izin vermeyen yönetmelik yapılan değişiklikle bir takım istisnaları da pay devri kapsamına almıştır.
a) Halka açık olan payları ile sınırlı olmak üzere, halka açık tüzel kişilere ve halka açık tüzel kişi ortağı bulunan tüzel kişinin, söz konusu ortağının halka açık olan paylarından kaynaklanan ortaklık yapısı değişikliklerine,
b) Pay sahiplerinin rüçhan haklarının kullanımına bağlı olarak ilgili tüzel kişinin mevcut ortakları arasında oluşan pay değişiklikleri sebebiyle, söz konusu tüzel kişinin ortaklık yapısında gerçekleşen doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine,
c) İlgili tüzel kişinin ortaklık yapısında, yurt dışında kurulmuş olan ortakların ortaklık yapılarında oluşan değişiklikler sebebiyle gerçekleşen dolaylı pay sahipliği değişikliklerine,
ç) İlgili tüzel kişi ile bu tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı tüzel kişi ortaklarının paylarının halka arz edilmesi kapsamında, söz konusu tüzel kişinin ortaklık yapısında oluşacak doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine pay devri müsadesi getirilmiştir.
Bağlanabilir kapasite miktarında değişiklik
Bir dağıtım transformatöründe AG seviyesinden bir kişiye bir yıl içerisinde tahsis edilebilecek kapasite belirlenmesinde bağlanılabilir kapasite miktarı toplam kapasitenin %30 undan %50 sine çıkartılmış kişilere tahsis edilebilecek kapasite miktarı değiştirilmemiştir.
