Açılış Konuşmasını TESAB Yönetim Kurulu üyesi ve ELTEMTEK Genel Müdürü Şerif Okluoğlu’nun yaptığı oturumda GÜNDER Yönetim Kurulu Başkanı Kutay Kaleli Güneş Enerjisinin Türkiye’deki Durumuna ve Gelişen ÇATI GES pazarına dair önemli açıklamalarda bulundu.
Açılış Konuşmasında Okluoğlu; “2000’li yıllarda dünyanın en pahalı enerji üretim metodu olan güneş enerjisi en ucuz üretim yöntemlerinden birine dönüşmüş durumda. Dünyada güneş enerjisi santralleri kurulu gücü artmaya devam ederken ülkemizde de bu sektör yeni başlamaya, özellikle son dönemde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın aktif etkin politikalarıyla buradaki kapasite arttırılmaya çalışılıyor.” Dedi. Okluoğlu “Bakanımızın 2023 yılına kadar 10.000 MW hedefine hızlı adımlarla gidiyoruz. Güneş Enerjisi Kurulu gücü 2014 sonunda 40,18 MW, 2015 Sonu 248,8 MW 2016 sonunda 838,5 MW 2017 sonunda ise 3.420,7 MW olarak gerçekleşmiştir. 2018 Mart Ayı sonu itibariyle’de 4.061 MW gücüne ulaşmış durumda buda ne kadar hızlı ne kadar emin adımlarla gidildiğini gösteriyor” diyerek sözü Kutay Kaleli’ye bıraktı.
GÜNDER Yönetim Kurulu Başkanı Kutay Kaleli konuşmasına Güneş enerji sektörünün istatistikleri hakkında bilgi vererek başladı. Kaleli “4.061MW aslında ara bir rakamdı. Kaynağı’da YEGEM’di . Son TEİAŞ açıklamalarına göre ise şu anda GES kurulu gücümüz lisansızlarda 4.567 MW, lisanslı projelerle birlikte 4.600 MW yaklaşmış durumda. Bu yeterli değil bunu arttırmamız lazım.” Dedi. Kaleli “Toplamdaki kurulu gücümüz olan 86.568 MW’tın şu anda %5,5’i güneşten elektrik üretiyor. Bu oldukça güzel bunu %10’a kadar çekmemiz gerekiyor bunun içinde yapmamız gereken çok şey var.” Diyerek sözlerine devam etti.
Kaleli konuşmasına GÜNDER hakkında bilgi vererek sürdürdü. GÜNDER’in 1992 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulduğunu ve Uluslararası bir organizasyon olan ISES (International Solar Energy Society – Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye bölümü olduğunu belirtti. Kurucuları arasında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TÜBİTAK, TEDAŞ, TSE, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve bir çok üniversite ve akademisyenlerin bulunduğunun altını çizdi. GÜNDER’in ISES’in Türkiye temsilcisi olduğunu aynı zamanda Türkiye’yi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Resmi yetkisi ile Uluslararası Enerji Ajansını temsil ettiklerini ifade etti. Kaleli “Aynı zamanda iklimlendirme üyesiyiz, EPIA ve ESTIF üyeliğimiz devam ediyor. Bununla beraber İstanbul Sanayi Odasında ihtisas komisyonu üyesiyiz, Tarım bakanlığında IPARD izleme komisyonu üyesiyiz. İller Bankası Yenilenebilir Enerji’de çözüm ortağıyız, Proje uzmanlığı sertifikasyonu merkezi PUSEM Danışman Eğitim Kurulu üyesiyiz. Temiz Enerji Vakfında Yönetim kurulu üyeliğimiz devam ediyor ve bir çok uluslararası organizasyonda da çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”Dedi.
GÜNDER’in çalışmaları hakkında da bilgi veren Kaleli “Lokalde ve uluslararası ortamlarda lobi faaliyetleri gerçekleştiriyoruz. Mevzuat Geliştiriyoruz, bilinçlendirme ve bilgi kirliliğini önleme gibi faaliyetlerimiz var. Güneş Enerjisini Yaygınlaştırmak üzere ülkemizde çalışmalarımız devam ediyor. Pazar’ı geliştiriyoruz. Sanayinin Gelişmesi için bir çok farklı projeye imza atıyoruz. İstihdam arttırıyoruz ve üniversite sanayi işbirliği projelerimiz devam ediyor.” Şeklinde bilgi verdi.
Kaleli aynı zamanda Türkiye Güneş Enerji pazarı ve Dünya Güneş Enerji pazarı hakkında da bilgi vererek şunları söyledi. “İki ay önce Solar Power Europe bir Summit yaptı. Buradaki verilerden yola çıkarak şunu söyleyebiliriz ki; Türkiye şu anda Avrupa’daki Pazar payını çok ciddi arttırmış durumda. Toplam Avrupa 8.6 Gigawat’lık bir kurulu güce ulaşmış. Bunun %24’ünü Türkiye oluşturuyor. Gene benzer bir ortamda Global Energy Outlook raporuna göre, baktığımızda Türkiye için verilen kapasite artışları 2021 yılına kadar toplamda 6.500 MWnin üzerinde.
Bu rakamların çok büyük bir bölümünü çatının oluşturacağını öngörüyoruz. Türkiye’de Güneş Enerjisini toplamda 3 sınıfta değerlendiriyoruz. Bunlardan biri Lisansız elektrik, burası arazi uygulamaları, 10 KW altı çatı ve cephe uygulamları ve 10 KW üzerindeki Çatı uygulamaları diye bahsedebileceğimiz 3 uygulamalardır. Aslında 10 KW üzeri çatı uygulamaları da daha çok iç tüketime yönelik olarak gözüküyor. Lisanslı Elektrik projelerimiz var bir de YEKA projelerimiz var.” Dedi.
Kaleli Çatı pazarına değinerek “Geçtiğimiz yıllarda önünde önemli engelleri olan, bir çok rahatlama olmasına rağmen halende bazı engellerin olduğunu düşündüğümüz bir Pazar. Bu Pazar’ın genişletilmesi için ne yapılmalı, ne kadarlık bir potansiyelimiz var. Bu potansiyelin ne kadarını değerlendirebiliyoruz” diyerek konuyla ilgili rakamlar hakkında bilgi verdi.
Kaleli “Dünya bankası ile beraber yapmış olduğumuz bir çalışma var. Bu çalışmanın neticesinde şöyle bir sonuç ortaya çıktı. Bu çalışma yaklaşık 1,5 yılda tamamlandı. 9 milyon 248 bin adet toplam bina adedimiz var. Bunların temel alanı 2 milyar 237 bin metrekare. Kullanılabilir çatı alanları ise 1 milyar 137 bin metrekare. Ne kadarı GES’e uygun diye araştırılmış. Örnekleme metodu ile yapılan çalışmaya göre 467 milyon 600 bin metrekarelik GES’e uygun çatımız var” dedi. Sözlerine “Bunun da takribi rakamı 46.76 Gigavat. Yani Çatılarımızın tamamını değerlendirebilecek olsaydık 45 Gigavat’lık bir kurulu gücü ülkemize kazandırabilecektik. Fakat GES’e uygun olanları değerlendirdiğimizde bunun 19.25 Gigavat olduğunu görüyoruz.” Diyerek devam etti.
Kaleli “Bu raporun bir alt detayı daha var. Bu da Dağıtım şebekesinin Bağlanabilirlik kısımları. Bunları değerlendirdiğimizde bu kez rakamlar şunu ifade ediyor. Mevcut dağıtım şebekelerine eğer yeni bir yatırım yapılmaz ise toplamda yeni 6.500 Megavat çatı projesi bağlayabiliyoruz. Raporun bir alt detayı daha var. Bunlarda Mali kriterler, Maddi Kriterler. Yani hane halkının satın alma gücü. Hane halkının satın alma gücüne de bu işi indirgediğimizde 3,85 Gigavat’lık bir kurulu güç gözüküyor.” Dedi.
Kaleli “Demek ki bugün çatı pazarımız biraz daha hareketlense 4 Gigavat’ı çok rahatlıkla bir kaç yıl içerisinde kurabileceğiz. Bizim hedefimiz şu her yıl en az 1.000 Megavat’lık çatı kurulumuzun gerçekleşmesi. GÜNDER olarak ta bunu destekliyoruz.
Kaleli Mevzuatsal anlamda neredeydik nerelere geldik konusuna kısaca değinerek “Makro ölçekte bu pazarın açılması için, öncelikle hane halkının bunu kurabilmesi için gerekli kolaylıkların sağlanması gerekiyor. Bu kolaylıklar nasıl sağlandı. 18 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe giren elektrik piyasalarındaki lisans elektrik yönetimine ilişkin usül ve esaslar ve oradaki tebliğle beraber başvurular biraz daha kolaylaştırıldı. Eskiden çağrı mektubu başvurusu yapabilmeniz için harita alıyordunuz, aplikasyon krokisi çiziyordunuz, tek hat şemaları veriyordunuz, çok ciddi harçlar ödüyordunuz. Bunları yaptırmak içinde uzun zamanlar harcıyordunuz şimdi bunlar kolaylaştırıldı. Tekil kod dediğimiz bir kodla çok çok rahatlıkla bugün vatandaşımız gidip çatısına kurmak istediği sistem için başvuru yapabiliyor. 10 KW altında olmak üzere. Eğer 3 Kw’nin de altındaysa, bu sefer herhangi bir kritere bakılmaksızın kendisine otomatik olarak çağrı mektubu veriliyor. Bu yapılan kolaylaştırmalardan bir tanesi.”
Bizim istediklerimiz nelerdi?
Kaleli “Bununla ilgili çok ciddi lobi çalışmaları yaptık. Özellikle bir tanesi mahsuplaştırmanın getirilmesi. Bir diğeri işin vergilendirme boyutuydu. Çünkü vatandaşımız Ahmet bey bugün gidip bir çağrı mektubu alsa fatura kesemediği için veya doğrudan vergi mükellefi olmadığı için kendisine fazladan ürettiği elektriğin ticaretten kaynaklı gelirlerini dağıtım şirketleri ödemiyorlardı. Çünkü fatura bekliyorlardı. Şahıslarında her birinin tek tek gelir vergisi mükellefiyeti yada kurumlar vergisi mükellefiyeti alabilme durumu söz konusu olmadığı için bununla ilgili bazı lobi çalışmaları gerçekleştirdik. Burada Yenilebilir Enerji Genel Müdürlüğüne çok teşekkür ediyoruz. Gerçekten bizi çok desteklediler ve Maliye bakanlığı bu anlamda kendi görüşlerini de çok paralel bir şekilde verdiler.” Dedi.
Kaleli “ 18 Ocakta çıkan yönetmelikte bu fatura kesilmesinin önüne geçildi ama halen vergilendirme boyutu belirsizdi. Çok büyük ihtimal ile %5 stopaj tutmak suretiyle de fatura kesme zorunluluğu olmayacak ve vatandaş ta artık bu parasını cebine alabilecek. Bir tane sorunumuz daha kalıyor. “Mahsuplaşma” Elektriği tüketmiyoruz; şu andaki mahsuplaşma saatlik mahsuplaşmadır.” Diyerek sözlerine devam etti
Saatlik mahsuplaşma Ne demek? Ne Yapılabilir?
Kaleli “ O saat içerisinde tükettiniz, tükettiniz. Tüketmediniz o elektriğin fazlası boşa gidiyor. Bu sanayi tipi çatılarda karşımıza çıkacak konulardan bir tanesi. Bununda biz Aylık hatta mümkünse Net Metering sistemi ile yıllık mahsuplaşma olabilmesini istiyoruz. Bununla ilgilide olumlu gelişmeler çalışmalar olduğunu biliyorum. Buda gelirse çok büyük başka problem kalmamış olacak. O zaman çatılarımızda daha fazla sıkıntı görmeyeceğiz. Bir önemli konu daha var TİP Proje onayı var. TEDAŞ’ın TİP proje onayından ücret almamasını istiyoruz. Bu önemli konulardan bir tanesidir. Keza aynı şekilde çağrı mektubu başvurularından dağıtım şirketlerinin para almamasını istiyoruz. Böylelikle ucuza başvuru yapılabilecek ve işin sonunda da çatıda bu işi kurabileceğiz.” Diyerek sözlerini bitirdi.
