Muhsin Mazman
Mutlu Akü, Yeni Teknolojiler ve Lab. Müdürü
Geleneksel olarak bu yazıya güneş enerjisinin önemi ve gelecek beklentileri ile başlamam gerekir. Ama sanırım bu artık üstüne konuştuğumuz bir konu değil. Güneşin gelecekteki önemine dair “acaba”’ları çoktan aştık. Şimdi gündemimizde öne çıkan konular;
• Sürdürülebilir büyüme ile sektörün yakaladığı ivmeyi ve hacmi koruması,
• Mevcut ve eklenecek kapasitenin verimli işletilmesi
• Güneş enerjisinin depolanmasıyla kesikli yapısının aşılması ve baz yükleri karşılamada kullanılabilmesidir.
İlk ikisi sektör paydaşlarının yakından takip ettiği ve idare ile birlikte çözümü konusunda fikir geliştirdikleri alanlardır. Bu ana konuların çözümü için geliştirilmiş birçok alt konu ve iş modeli bulunmaktadır.
Yazımızın konusu güneşin daha etkin kullanımı ve baz yükleri karşılamada kullanılabilmesi için ihtiyaç duyduğu enerji depolama çözümlerini tanıtmaktır. Enerji depolama konusunda öne çıkan teknolojiler, pazar payları ve gelecek beklentileri de yazının kapsamı içindedir.
Dünya insanlık tarihinin en köklü değişim/dönüşüm dönemlerinden birini yaşıyor. Alışılagelen kalıplar, alışkanlıklar, teknik önyargılar hızla yıkılıyor. Hayatın her alanı daha mobil, daha hareketli, daha etkileşimli, daha iletişimli alanlara doğru evriliyor. Yaşadığımız mekanlardan kullandığımız araçlara kadar hem teknoloji hem teknolojiyi kullanma şeklimiz değişiyor. Internet artık hayatımızın bir parçası. Her yerden herkese bağlanmak istiyoruz. Mahallemizin, şehrimizin, ülkemizin sınırları yetmiyor. Dünyanın her yeriyle her kesimiyle iletişimde olmak istiyoruz. Oluyoruz da. Bu kadar etkileşim farklı uygulama ve yaşam biçimlerinin bilinir olması ve yaygınlaşması anlamına geliyor. Daha önceleri pazarlama faaliyetleriyle sağlanabilecek müşteri oluşturma ve yeni teknolojilere pazarı hazırlama süreci bağlanabilirlikle kendiliğinden oluşuyor. Bir nevi pazar firmaların önüne geçmiş durumda. Önce insanlar ürünü/hizmeti talep ediyor ve firmaları değişmeye zorluyor. İnsanların ihtiyaçlarını fark eden, ona en erken çözüm üretebilen ve bu çözümü pazarda doğru kanallarla buluşturabilen ülkeler/firmalar yol alıyor.
Madem artık bağlanabilirlik, hareketlilik (mobilite), kendiliğindenlik (otonom), dijital/otonom üretim devrimi (industry 4.0), paylaşım ekonomisi, paylaşım ekonomisi finans araçları (blockchain v.b.) ve benzeri yenilikler hayatımıza girdi, sorumuz şu; bunları nasıl sürdürüp geliştireceğiz ve bir sonraki aşamaya dönüştüreceğiz?
Bu sorulara farklı alanlarda cevap arayan birçok uzman olduğunu tahmin etmek zor olmasa gerek.
Pazarın talebi yeni, karmaşık ve çok bilinmeyenli. Her sektör bu yeni pazarı anlayıp ona uygun ürün/hizmet geliştirebilmek için yoğun çaba içinde. Devletler toplumu ve ekonomiyi kapsayacak hukuksal ve sosyal alt yapı için çalışıyor. Bir yanda da ülkeler değişimin yaratacağı yeni ekonomiden daha çok pay alma yarışındalar. Bu kadar çok farklı oyuncu aynı anda çaba harcayınca insanlar için gerekli olan iletişim firmalar için de gerekli olmaya başlıyor. Geliştireceğiniz ürün/hizmetlerin mutlaka diğer alanlardaki ürün/hizmetlerle örtüşmesi ve onları desteklemesi gerekiyor. Yaptığımız her işte bu yeni ekosistemin bir parçası olduğumuzun daima farkında olmamız lazım. Bütünden ayrı, genel gidişi destekleyemeyecek bireysel bir çözüm için çaba harcamamalıyız. Bunun için bütünü ve genel eğilimi sürekli analiz etmeli ve yaptığımız her işi diğer alanlara olan ilişkisine göre değerlendirerek ilerlemeliyiz.
Bu bilgiler eşliğinde enerji dünyasına baktığımızda gördüğümüz;
• Bağlanabilirlik, için kesintisizlik önemli, yani enerjinin kesintisiz olması gerekiyor.
• Hareketlilik(mobilite), kendiliğindenlik (otonom) için daha fazla taşınabilir enerjiye ihtiyaç duyulmakta.
• Paylaşım ekonomisi için enerji sektörünün sürdürülebilir iş modelleri geliştirmesi ve yeni iş modellerine açık olması şart.
• Bu baş döndürücü değişimin ardında hizmet ve ürünlerin ucuzlayarak ulaşılabilir olması yatıyor. Demek ki enerjinin de aynı oranda ucuzlaması gerekiyor.
• Bu teknolojilerin tüketicileri çevreye ve insana karşı daha duyarlı. Talepler karşılanırken bu durum göz önünde tutulmalı.
• Ekonomi küreselleşse de küresel ekonomiden daha çok pay almak ülke stratejileriyle mümkün olmaktadır. Ülkemizin enerji politikalarını bilmek, karar vericilere doğru yönelim için destek olmak gerekmektedir. Ortak hareket etme başarılı olmak için hem zorunluluk hem de ülkemize karşı sorumluluğumuzdur. Türkiye’nin enerji politikalarının ana amacı; rekabetçi serbest pazar yaratacak şekilde en az maliyetle kaliteli ve güvenli enerji sağlamak olarak tanımlanmıştır. Bu çerçeve içerisinde; doğalgaz da ithalat bağımlılığını azaltacak, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak amaçlanmaktadır.
Yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üretimi yaygınlaşmayla birlikte oldukça ucuzlamıştır. Bu gün için en ucuz elektrik rüzgar ve güneş gibi kaynaklardan üretilmektedir. Güneş enerjisinden elektrik üretimi ve üretilen elektriğin depolanması hem ülke öncelikleriyle hem ticari önceliklerle örtüşen iki başlık olarak karşımıza çıkmaktadır. Yenilebilir kaynaklardan fayda sağlamak önceliğimiz olmakla birlikte uygulamada karşılaşılan sorunları vardır. Bu sorunlar şu şekilde özetlenebilir;
• Güneş şiddetinin homojen olmamasından kaynaklı üretimde dalgalanma
• Kaynakların sürekli olmamasından dolayı üretimde kesintiler
• Üretilen kesikli, farklı şiddet ve yoğunluktaki elektrik enerjisinin şebekeye doğrudan beslenmesinin yarattığı enerji kalite problemleri ve dalgalanmalar
Söz konusu sorunlar ve pazarın taşınabilir enerji talebi bizi üretilen enerjinin depolanmasına götürmektedir.
Yazının tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
