2010 yılında kurulan ve fotovoltaik enerji üretim sektöründe faaliyet gösteren CW Enerji,
endüstriyel kurulumların yanı sıra evsel çatı kurulumlarına ilişkin de çözümler sunuyor. Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Sarvan ve Genel Müdür Volkan Yılmaz ile yeni ürünleri ve Türkiye’de güneş enerji sistemleri üzerine son gelişmeleri konuştuk.
Röportaj: Esen ERKAN
2018 yılının başındaki son görüşmemizden bugüne, yerli güneş enerjisi sanayisine yönelik üretim portföyünüzde ne tür gelişmeler yaşandı?
Tarık Sarvan (T.S): Ülkemizde hızla gelişen güneş enerjisi pazarına yönelik inovatif ürünler geliştirmeye devam ediyoruz. Firma olarak olmazsa olmazımız araştırma geliştirme (Ar-Ge) ve üretim geliştirmedir (Ür-Ge). Geçtiğimiz yıl Türkiye’de bir ilke imza atarak tamamen Türk mühendislerden oluşan Ar-Ge ve Ür-Ge ekibimizle “Yüzyılın Kiremidi” adlı çatıya uygun sızdırmaz güneş paneli çerçeve sistemi geliştirdik. Su-hava-nem-sıcaklık geçirmeyen, tüm hava koşullarına dayanıklı bir sistem ürettik. Kiremitler izolasyon sağlama konusunda mevcut kiremitlerden daha başarılı. Güneşin düştüğü her metrekareden elektrik üretebildiğimizden, bu kiremitlerin devamlı güneş ile muhatap olan dış yüzeylerini de güneş panelleri ile donattık. İzolasyon sağlayabilen bu kiremitler ile elektrik enerjinizi de güneşten karşılayabilmenizi mümkün hale getirdik. Şu anda Türkiye’de ilk olarak bizim mühendislerimiz tarafından geliştirilen, yüzyılın çift cepheli “Isı Yalıtımlı Elektrik Üreten Camı”nı ürettik. Tasarım, görsellik, kullanışlılık ve dayanıklılık gibi unsurlar göz önünde bulundurularak tasarlanan bu ürün, güneş enerjisini her alanda değerlendirmek için üretildi.
Güneşten elektrik üretimi sayesinde tasarruf yapmanızı sağlayan ürün, ses ve ısı yalıtımı da sağlıyor. Bu sistemin dış yüzeyinin devamlı güneşle muhatap olması sonucu, sisteme entegre ettiğimiz güneş hücreleriyle elektrik enerjinizi de güneşten karşılayabilmenizi mümkün hale getirdik. Ürün, estetik yapısıyla gelecek yüzyılın evlerine mimari enerji çözümleri sunuyor. Yine Türkiye’de bir ilke imza atarak firmamız mühendisleri tarafından akım artırıcı güneş paneli üretildi. Geliştirdiğimiz ürünle sabit voltajda daha yüksek akım elde edilerek yüksek güç çıkışı sağlanıyor. Akım artırıcı güneş panellerinde, standart üretim güneş panellerine göre %6’lık bir akım ve güç artışı gözleniyor. Yerli ve milli işgücüyle her geçen gün bir fazlasını üretmekten, geliştirmekten, ülkemize yeni ürünler katmaktan gururluyuz.
Türkiye’nin fotovoltaik enerji üretim sektöründe geldiği noktayı nasıl değerlendirirsiniz?
T.S: 2010’da Türkiye’de CW Enerji’yi kurarak faaliyete başladık. Sektörle ilgili kamu kurumlarındaki müdürlüklerin mevzuatları ancak 2012 yılında oturmaya başladı. Sektörün esas en büyük nabız atışı 2014’ün son günlerinde ve 2015’te gerçekleşti. CW Enerji olarak 2010 yılında Türkiye’de öncelikle fotovoltaik güneş enerjisini tanıtma girişimlerinde bulunduk. Satış görüşmelerinde bizlere, “Güneşten elektrik mi üretilir?” sorusu yöneltilerek şüpheyle yaklaşıldı. Daha sonra firma olarak 1000’in üzerinde elektrikçiye eğitim ve sertifika verdik. Onlara güneş paneli diye bir üründen bahsedip güneş enerjisinin nasıl akülerde depolandığını, özellikle elektriğin olmadığı yerlerde jeneratör kullanmaktansa güneş paneliyle nasıl kesintisiz enerji sağlanabileceğini anlattık. Tarım fuarlarında ve bölgesel festivallerde tanıtım stantları açarak hem halka hem de bu işi yapacak olan potansiyel elektrikçilere eğitimler verdik. Şu anda baktığımızda Türkiye, Afrika ve Avrupa’nın en büyük solar enerji tedarikçisi konumundayız. Ülkemizin gün geçtikçe güneş enerjisi santralı kurulu gücü artıyor. Ülkemizde güneşten elektrik üretim bilincinin artması hem yaşadığımız gezegen hem de sektörümüz adına umut verici.
2018 yılında ülkemizde, çatı üstü ve cephe güneş sistemleri kurulumuna yönelik önemli gelişmeler kaydedildi. Geliştirilen güncel mevzuatlar ile birlikte değerlendirdiğimizde, Türkiye’nin enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji planlarındaki gelişmeleri nasıl yorumlarsınız?
T.S: 10 kW’a kadar güneş enerjisi santralı kurmak, ihtiyaç fazlasını şebekeye satmak kolaylaştırıldı. Düzenleme ile özellikle başvuruya kolaylık getirildi, evden taşınmak söz konusu olduğunda çatı santralını evin yeni sahibine ya da kiracıya devretme olanağı sağlandı. Elektrik üretmek isteyen vatandaş, proje başvurusunu EDAŞ dağıtım şirketinin merkez ya da taşra birimine yapabilecek. Dağıtım şirketleri başvuruları aylık olarak alacak ve bir sonraki ayın 20’sine kadar sonuçlandıracak. Projesi onaylanan vatandaş elektrik üretmeye başlayabilecek ve ürettiği elektrikten kendisine fazla geleni mevcut şebeke üzerinden dağıtım şirketine satabilecek. Büyük kolaylıklar sağlayan bu durumdan kaynaklanarak sektörün hareketleneceğini öngörmekle birlikte, yenilenebilir kaynaklı çatı ve cephe uygulamalı elektrik üretim tesislerinde üretilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi için ödenecek bedelin düşürülmesinin amortisman sürelerini etkilemesi nedeniyle sistem kurulumuna yönelik talepler beklentilerimizi karşılamamaktadır.
Ayrıca YEKA ihaleleri ülkenin kalkınması açısından oldukça önemli ve umut verici. Cari açık düşer, elektrik enerjisi fiyatları düşer, istihdama katkı sağlanır, enerji depolama teknolojisi ülkemize kazandırılır, hatta ileriye dönük enerji satın alan değil de enerji satabilen bir ülke konumuna gelebiliriz. Bu tarz yatırımlar kısa süreli yatırımlar olmadığı için istihdama katkısı oldukça büyük olacaktır.
CW Enerji’nin güneş panellerinin kurulum sürecinde yaşanabilecek zorluklara karşı getirdiği çözüm önerileri nelerdir?
T.S: Türkiye’de güneş enerjisi santralı yatırımcıları genellikle anahtar teslim olarak anlaşmak istiyorlar. Bu bağlamda GES kısmı ile beraber; tel çit, güvenlik kamerası, aydınlatma, hafriyat, enerji nakil hattı, scada gibi her teknik konuyu tek anlaşmada topluyorlar. Biz de bu pazarda edindiğimiz tecrübeler doğrultusunda güneş enerjisi santrallarının tüm ihtiyaçlarını bilerek anahtar teslim hizmet veriyoruz. Bunun yanı sıra uzaktan izleme ve servis hizmeti ile olası bir durumda sorunu fark edip acil müdahale yapabiliyoruz.
Tarık Sarvan: “YEKA ihaleleri ülkenin kalkınması açısından oldukça önemli ve umut verici. Cari açık düşer, elektrik enerjisi fiyatları düşer, istihdama katkı sağlanır, enerji depolama teknolojisi ülkemize kazandırılır, hatta ileriye dönük enerji satın alan değil de enerji satabilen bir ülke konumuna gelebiliriz”
Farklı çevresel etkiler, toz, polen, kurum parçacıkları gibi çevresel faktörler güneş panellerinin sürekli kirlenmesine neden olur ve böylece elde edilen kazanç azalır. Güneş panellerini oluşan bu tarz kirlerden arındırmak için sadece yağmur suyu yeterli değildir. Yapılan araştırmalara göre güneş panellerinin düzenli olarak temizlenmesi ile santralda oluşabilecek verim kaybının önüne geçilmiş oluyor. Ayrıca %3 oranında bir verim artışı ile ekonomik anlamda elde edilen gelir artıyor.
CW Enerji olarak, güneş enerjisi santrallarının temizliği noktasında fotovoltaik sistemi temizlik teknolojisi sağlayan CW Enerji temizleme robotu ile müşterilerimize çözümler sunmaktayız. CW
Enerji temizleme robotu ile yapılan düzenli ve zahmetsiz temizlik sayesinde liken, yosun ve küf oluşumu önleniyor. SW TECH temizleme robotu, güneş panellerini hassas bir şekilde temizliyor ve mikro çatlakların oluşmasını önlüyor. Böylelikle güneş panellerinin kullanım ömrü de artmış oluyor.
Türkiye’nin dört bir yanında yürütmekte olduğumuz güneş enerjisi santralları projelerimizin güvenliği noktasında şantiyelerimizin bulunduğu bölgede yöre halkından insanları güvenlik konusunda istihdam ederek, hem şantiyemizin güvenliğini sağlıyor hem de yöre halkına istihdam kapısı açmış oluyoruz. Yatırımcılarımıza finansman noktasında yönlendirmeler yaparak, banka proje finansman kredileri, finansal kiralama, kırsal kalkınma projeleri desteği gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının finansmanına yönelik finansal çözümler de sunuluyor. Ek olarak uluslararası yenilenebilir enerji fonları üzerinden uygun maliyetli fon kaynakları da uluslararası projelerimiz için tercih ediliyor.
CW Enerji’nin de çalıştığı alanlardan biri olan taşınabilir, şebekeden bağımsız enerji sistemlerinin (off-grid) Türkiye’deki gelişim sürecini ve gördüğü ilgiliyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Volkan Yılmaz (V.Y): Elektriğin olmadığı yerlerde kullanılabilen şebekeden bağımsız enerji sistemlerine dün ihtiyaç vardı, bugün de var, yarın da bu ihtiyaç artarak devam edecek. Bu noktada güneş paneli tek başına yeterli değil. İşin içine akü, invertör, şarj kontrol cihazı, MC4 kablo, konstrüksiyon da giriyor.
Burada en önemli unsur kullanıcının ihtiyacına göre yapılacak doğru hesaplama, doğru ürün seçimi ve depolamadaki kalitedir. Şu anda Türkiye’de prefabrik ev, konteyner ev, bağ bahçe evleri, arıcılar, karavan, tekne, çadır hayatı, sinyalizasyon ürünleri ve aydınlatma projelerinde şebekeden bağımsız sistemler rağbet görüyor. Bunu, geleceğe dönük rağbet gören ve görmeye devam edecek bir sektör olarak değerlendiriyoruz.
Volkan Yılmaz: “Güneş panellerindeki maliyet düşüşü ve panel verimliliğinin artması, güneş enerjisi yatırımlarına hız kazandırdı. Türkiye’de güneş enerjisi sektörünün büyümesi ve güneşten enerji üretim bilincinin artması bizleri sevindiriyor. Fakat yerli üreticiler pazardan gereken payı
alamıyor”
Güneş enerjisi yatırımlarında sistemin uzun dönemde sağlayacağı getiri ile maliyetini karşılayabilmesi için nelere dikkat edilmeli ve bunun için ortalama ne kadar süre geçmelidir?
V.Y: Verimli çalışan bir sistem ile 1 MWe gücünde bir santral ortalama altı-yedi sene içerisinde kendini amorti edebiliyor. Bu sürede amorti edilebilmesi için periyodik bakımlar, kullanılan
komponentlerin verim yüzdeleri ve belli aralıklarla yapılan panel temizlikleri önem arz ediyor.
İhracat yaptığınız ülkeler açısından, Türkiye’nin ürün kalitesini ve yerli güneş enerjisi sanayisine olan ilgiyi nasıl değerlendirirsiniz? Ülkemiz yenilenebilir enerji sektörü açısından baktığımızda ne tür çalışmalara ihtiyaç var?
V.Y: Türkiye’de 2017 yılı ve öncesinde ciddi bir güneş enerjisinden elektrik üretim sektörü oluştuğunu görüyoruz. Hatta 2017 yılında tamamlanan GES tesisleri arasında Avrupa’da toplam kapasitede Türkiye’nin birinci olduğunu görüyoruz. Bu nedenle GES konusunda yönetmeliklerini ve feed-in tariff mekanizmalarını yeni oluşturan ülkelerle deneyimlerini paylaşmak ve yeni ticari olanaklar sağlamak için Türkiye güneş enerjisi sanayicilerinin yatırım yapabileceğini öngörüyoruz. Biz de aktif olarak İran, Fas, Güney Afrika, Ürdün, Ukrayna, Kazakistan, Almanya, Gana gibi ülkelerin fuarlarına da katılıyoruz ve bu ülkelere ticari atılımlar yapıyoruz. Almanya, Romanya, İsviçre, İran, Fas, Kosova, Tunus, Suriye, Irak, Ukrayna, Kıbrıs, Amman, Kazakistan başta olmak üzere şu anda yaklaşık 13 ülkeye ihracat yaparken yeni fabrikamızla birlikte ilk başta 25 ülkeye ardından 40 ülkeye ihracat yapmayı amaçlıyoruz. Amerika, Avrupa ve Afrika’da yeni pazarlara ürün satmayı hedefliyoruz.
Türkiye 2.737 saat yıllık toplam güneşlenme süresi ve 1527 kWh/ m2 yıllık ortalama güneş enerjisi miktarı ile bu enerjiden çok daha verimli yararlanabilecek konumda. Güneş panellerindeki maliyet düşüşü ve panel verimliliğinin artması, güneş enerjisi yatırımlarına hız kazandırdı. Türkiye’de güneş enerjisi sektörünün büyümesi ve güneşten enerji üretim bilincinin artması bizleri sevindiriyor. Fakat yerli üreticiler pazardan gereken payı alamıyor. Çin’in 2017 yılında 50 GW üzeri bir GES kurulu gücü elde etmesine rağmen Türkiye’nin 2,5 GW kurulu güçte kalması; Çin kendi ülkesinde üretmiş olduğu yerli güneş panelini kullanırken, Türkiye’nin Çin menşeili güneş panelleri kullanması yerli üreticilerin büyüme ivmesini düşürüyor. Bu konuda yerli güneş paneli kullanımına ilişkin getirilecek yeni teşvikler sektörümüz adına umut verici olacaktır.
Gelecekte güneş enerjili sistemlerin enerji kaynaklı çevre sorunlarının çözümüne çare olabileceğini düşünüyor musunuz? Bu kapsamda kamu, özel sektör ve sivil topluma düşen görevler sizce neler?
Volkan Yılmaz: “Türkiye’de 2017 yılı ve öncesinde ciddi bir güneş enerjisinden elektrik üretim sektörü oluştuğunu görüyoruz. Hatta 2017 yılında tamamlanan GES tesisleri arasında Avrupa’da toplam kapasitede Türkiye’nin birinci olduğunu görüyoruz.”
V.Y: Yapılan araştırmalara göre yenilenebilir enerji potansiyeli ve depolama dahil tüm teknolojilerle küresel elektrik arzını karşılamaya yetecek güvenli enerji üretimi mümkün. Yenilenebilir enerjiye dayalı elektrik üretimindeki en büyük payın, hızla düşen maliyetleri sayesinde, fotovoltaik (PV) güneş panelleri ve bataryalarına ait olacağı ve 2050 yılında küresel ölçekte elektrik karmasının yaklaşık %69’unu güneş PV, %18’ini rüzgar, %8’ini hidroelektrik ve %2’sini ise biyoenerjinin oluşturacağı öngörülüyor. %100 yenilenebilir enerjiye dayalı güneş PV küresel elektrik sisteminin, bataryalar sayesinde tüm yıl boyunca ve her saatte uygulanabilirliği mümkün. Fosil yakıtlar ve nükleer enerjiye dayalı mevcut sistemden daha uygun maliyetli. Bu nedenle beş-altı yıl öncesine kadar enerji üretiminde güneş enerji santrallarının kullanılması bir tercih meselesi iken şu anda bir zorunluluk haline geldi. Artık sadece Türkiye’de değil, dünyadaki tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler elektrik üretiminde güneş enerjisine geçiş yapmak zorunda. Elektrik odaları ve inşaat odalarının işbirliği ile bundan sonra yapılacak evlerin sadece tek eğimli, “güney” eğimli olarak inşa edilmesi gerek. O güney eğime de hem güneş panelinin hem de gün ısısının yerleştirileceği düzeneğin kurulması çok daha mantıklı olacaktır. Bu şekilde güneş enerjisi kullanımı artırılabilir.
