Avrupa Birliği (AB), tüketicileri fiyat artışlarından korumak için elektrik piyasası kurallarını değiştirmeye ve sabit fiyatlı elektrik sözleşmeleri kullanımını yaygınlaştırmaya yönelik reform teklifi hazırladı. AB Komisyonu, yenilenebilir enerji kaynaklarını artırmak, tüketicileri korumak ve sanayinin rekabet gücünü artırmak için reform teklifini açıkladı.
Buna göre, AB’nin elektrikle ilgili düzenleme, yönetmelik ve kuralları değiştirilecek. Fosil yakıt dışındaki kaynaklardan elektrik üretenlerle daha uzun vadeli sözleşmeler yapılması teşvik edilecek. Doğalgazla rekabet edebilmek için sisteme daha temiz ve esnek çözümler getirilecek. Fosil yakıtların tüketicilerin elektrik faturalarına olan etkisi azaltılacak. Yenilenebilir enerji kaynaklarındaki düşük maliyetin tüketicilere yansıması sağlanacak. Elektrik piyasasının şeffaflığı ve bütünlüğü artırılacak. Avrupa toptan enerji piyasalarında açık ve adil rekabet canlandırılacak. Avrupa sanayisinin, karbondan arındırması ve yeşil dönüşümü için yenilenebilir, fosil dışı ve uygun fiyatlı elektrik kaynağına erişimi sağlanacak. Yenilenebilir ve fosil dışındaki elektrik üretiminde daha fazla fiyat istikrarı sağlanacak. Fiyat istikrarından tüketici ve tedarikçiler faydalanabilecek.
Tüketicilere uzun vadeli fiyatları sabitleyen sözleşmeler sunulacak
Tüketicilere, aşırı riskler ve oynaklığı önlemek için güvenli ve uzun vadeli fiyatları sabitleme seçeneğine sahip sözleşmeler sunulacak. Bu sözleşmeler daha anlaşılır bir dille hazırlanacak. Elektrik tedarikçilerinin fiyat risklerini sabit sözleşme kapsamındaki hacimler ölçüsünde yönetecek. Kriz durumunda üye ülkeler hanehalkı ve KOBİ’lere uygulanan elektrik fiyatlarını düzenleyebilecek. AB ülkelerinde yoksullar elektrik kesintisine karşı korunacak. Tüketiciler rüzgar veya güneş enerjisine yatırım yapabilecek. Çatılardaki güneş panellerinden üretilen elektrik sadece tedarikçilere değil komşulara da satılabilecek. Üye ülkelerin fosil kaynaklar dışında elektrik üretimini artırmak için hedefler belirlemesi ve elektrik depolama için programlar hazırlaması gerekecek. Elektrik sistem operatörleri yoğun saatlerde talep düşürecek önlemler alabilecek.
AB sanayisinin rekabet gücünü artırmak için elektrikte istikrarsız fiyatlara maruz kalması önlenecek. Bu çerçevede, şirketlerin uzun vadeli enerji satın alma anlaşmaları yapmaları kolaylaştırılacak. Firmaların, doğrudan enerji tedariklerini kurmaları ve yenilenebilir enerjiyi daha istikrarlı fiyatlarla kullanmaları sağlanacak. Rüzgar, güneş, jeotermal, hidroelektrik ve nükleer kaynaklardan elektrik üretimine yönelik yeni yatırımlar için kamu desteği, sözleşmenin açılış ve kapanış fiyatları arasındaki farkın kar veya zarar olarak ödenmesine yönelik fark sözleşmeleri yapılacak. Üye ülkeler bu alandaki ek gelirleri tüketicilere yönlendirecek. Elektrikte fiyatları sabitleyen uzun vadeli sözleşmelerle piyasanın likiditesi artırılacak. Böylece tüketici ve tedarikçinin aşırı değişken fiyatlara karşı korunması sağlanacak. AB Enerji Düzenleyicileri İşbirliği Ajansı ve ulusal düzenleyiciler, enerji piyasasının bütünlüğünü ve şeffaflığını sağlama konusunda daha geniş yetkiye sahip olacak.
Reformun AP ve üye ülkeler tarafından onaylanması gerekiyor
Mevcut sistemde AB’deki toptan elektrik fiyatı, toplam elektrik talebini karşılamak için ihtiyaç duyulan son üretici tarafından ve genellikle hızla devreye alınabilen doğalgaz santrallerince belirleniyor. Geçen yıl yaşanan enerji krizinde doğalgaz fiyatlarındaki hızlı yükseliş bu piyasanın dengesini bozmuş, elektrik fiyatlarınde rekor yükselişler görülmüştü. Planlanan elektrik piyasası reformunun hayata geçmesi için Avrupa Parlamentosu (AP) ve üye ülkeler tarafından onaylanması gerekiyor. Fransa ve İspanya gibi ülkeler elektrik piyasasında geniş ölçüde reform isterken, Almanya’nın başını çektiği bir grup ülke ise buna karşı çıkıyor. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de konuyla ilgili sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Elektrik piyasası reformumuzun merkezinde tüketiciler yer almaktadır” ifadesini kullandı. Von der Leyen, hazırladıkları reformun, doğalgazın elektrik faturaları üzerindeki etkisini azaltacağını ve düşük maliyetli yenilenebilir enerjinin faydalarını tüketicilere yansıtacağını belirtti.
Kaynak: BloombergHT
