EPDK, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği uygulamalarına ilişkin ‘Duyuru’ yayınladı

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği uygulamalarına ilişkin ‘Duyuru’ yayınladı. Lisanssız elektrik üretim yönetmeliğinin yasal çerçevesi hakkında açıklamalar içeren duyurunun, ilgili mevzuatta yapılan değişiklikler kapsamında uygulama birliğinin sağlanmasına katkı sunmak amacıyla yayınlandığı bildirildi.

EPDK’nın lisanssız elektrik üretimi uygulamalarının yeknesaklığına katkı sağlamak amacıyla hazırladığı açıklamaların sürece ilişkin bilgi verme amaçlı olduğu ve uygulamada tereddüde düşülmesi halinde Kurum görüşüne başvurulmasının önemine dikkat çekildi.

Yapılan mevzuat değişikliklerine ilişkin olarak:

1. Kanun’un 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde yapılan düzenlemeye istinaden Yönetmeliğe 5 inci maddenin birinci fıkrasının (h) bendi olarak ‘Bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücü ile sınırlı olmak kaydıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri’ ibaresi eklenerek lisanssız olarak yürütülebilecek yeni bir faaliyet tanınmıştır. Bu hüküm uyarınca:

• Lisanssız üretim başvurularında sunulması gereken bilgi ve belgeler ile başvuruda bulunularak, aynı dağıtım bölgesi içerisinde iletim ya da dağıtım seviyesinde, aynı ya da farklı ölçüm noktasında çatı, cephe ve/veya arazi kurulumu gerçekleştirilebilecektir. Dağıtım lisansı bulunan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) de bir dağıtım bölgesi olduğu için OSB içerisinde yer alan tüketicilerce ancak ilgili OSB sınırları içerisinde üretim tesisi kurulabilecektir.
• İlgili tesisler aylık mahsuplaşma hükümlerine tabi olacak ve aylık mahsuplaşma sonucunda şebekeye enerji verilmesi halinde ihtiyaç fazlası bu enerji aktif enerji bedeli üzerinden YEKDEM kapsamında değerlendirilmek üzere görevli tedarik şirketlerince satın alınacaktır. Benzer şekilde aylık mahsuplaşma sonucunda şebekeden enerji çekilmesi halinde mahsuplaştırılmış net tüketim üzerinden tüketim faturası düzenlenecektir.
• Bu fıkra kapsamındaki tesisler için gerekmesi halinde tüm iletim ve/veya dağıtım sistemi yatırımları ile bunlara ilişkin izin bedelleri üretici tarafından karşılanacak, akabinde bu varlıklar bakım ve işletme sorumluluğu karşılığında iz bedelle ilgili şebeke işletmecisine devredilecektir.
• Kişiler aynı tarife grubunda yer alan kendilerine ait tüketimlerinin toplamına kadar dağıtım ya da iletim seviyesinde tesis kurabilecektir. Kurulumlar bağlantı anlaşması imzaladıktan sonra 3 sene içinde tamamlanmalıdır. İletim seviyesinden yapılacak başvurular için TEİAŞ’ın bölgesel olarak belirlediği ‘bağlanabilir kapasite’ler dahilinde üretim tesisi kurulabilecektir.
• Yönetmelik hükümleri kapsamında aylık mahsuplaşma hükümlerine tabi olarak 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında yenilenebilir enerji tesisi kuran kişiler aynı dağıtım bölgesinde yer almak şartıyla farklı ölçüm noktasında üretim tesisi kurma ya da aynı tarife grubundaki tüketim tesislerini mevcut üretim tesisi ile ilişkilendirme hakkına sahip olacaktır.

Ayrıca, 08/03/2022 tarihli ve 31772 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 05/03/2022 tarihli ve 7381 sayılı Kanun’un 27 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca ‘Belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile sanayi tesisleri ve tarımsal sulama amaçlı tesisler’ için bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünün iki katına kadar üretim tesisi kurma imkanı sağlanmıştır.

9. Yönetmelik hükümleri kapsamında kurulumları gerçekleştirilen, saatlik mahsuplaşma hükümlerine tabi üretim tesisleri ile ilişkilendirilen tüketim tesisleri için aylık mahsuplaşma kapsamında işlemleri sürdürülecek biçimde ilave lisanssız üretim tesisi başvurusu yapılamamaktadır. Başka bir ifadeyle kojenerasyon tesisleri ile 12/05/2019 tarihinden önce bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu düzenlenen yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri ile ilişkilendirilen tüketim tesisleri için Yönetmelik kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı yeni bir lisanssız üretim tesisi kurulması mümkün değildir.
10. Tüketim tesisine ait dağıtım transformatörünün ilgili şebeke işletmecisine ait bir transformatör olmaması halinde (kendine ait dağıtım transformatörü bulunan tüketim tesisleri) ilgili tüketim tesisinin lisanssız üretim tesisi ile ilişkilendirilebilmesi için geçici kabulünün tamamlanması zorunludur. Kabulü tamamlanan dağıtım transformatörü için geçici abonelikler kapsamında lisanssız üretim başvurusu yapılabilecektir. Dağıtım transformatörünün ilgili şebeke işletmecisine ait bir transformatör olması durumunda 21/05/2019 tarihli ve 30780 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Lisanssız Üretim Başvurularında Sunulması Gereken Bilgi Ve Belgeler Listesi’nde yer aldığı üzere tüketim tesisine ait ‘Onaylı elektrik proje kapağı’ ile lisanssız üretim başvurusu yapılabilmektedir.
11. Yönetmeliğin 11 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında yapılacak zemin uygulamalı başvurular için;
    • Mutlak tarım arazileri,
    • Özel ürün arazileri,
    • Dikili tarım arazileri,
    • Sulu tarım arazileri,
    • Çevre arazilerde tarımsal kullanım bütünlüğünü bozan alanları kapsamadığına ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı veya söz konusu Bakanlığın il müdürlüklerinden alınacak belgenin sunulması zorunludur.
12. Lisanssız üretim başvuruları, üretim tesisinin sisteme bağlanacağı noktaya göre TEİAŞ’a, dağıtım şirketine veya dağıtım lisansı sahibi OSB’ye yapılmalıdır. Bu başvurular Yönetmelik’te tanımlanan komisyonlar marifetiyle değerlendirilmekte ve sonuçlandırılmaktadır. Lisanssız üretim başvurularında eksiklik bildirimi ve eksikliklerin tamamlanması prosedürleri kaldırılmış olup, olası mağduriyetlerin önlenmesini teminen başvuruların tam ve eksiksiz olarak ilgili şebeke işletmecilerine yapılmasında fayda görülmektedir.
13. Yönetmelik kapsamında kurulacak tesisler için bağlantı anlaşması süreleri sayacın tesis edildiği noktaya göre belirlenmelidir. Bu kapsamda Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği’nin 15 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca Ölçü tesisi ve sayaçlar; trafolu tüketiciler için tüketim trafosu 630 kVA altında olan trafoların sekonder ana barasının giriş tarafında (AG seviyesinde), trafo gücü 630 kVA ve üzerinde olan tüketiciler için tüketici tesislerindeki indirici trafonun giriş tarafında (OG seviyesinde), alçak gerilim tüketicileri için tüketimin başladığı anahtarlama teçhizatının giriş kısmında (kofre ve benzeri-AG seviyesi) yer alır.
14. Görevli tedarik şirketlerince ihtiyaç fazlası enerjiye istinaden yapılan ödemelerde Yönetmelik’te belirtilen takvime uygun olarak ödeme yapılamaması ve temerrüde düşülmesi halinde, herhangi bir talep olmaksızın Yönetmelik hükümleri kapsamında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı iki katı oranında uygulanarak ödeme yapılması gerekmektedir.
15. Lisanssız üretim tesisleri ile bu tesislerle ilişkilendirilen tüketim tesislerine uygulanacak dağıtım sistem kullanım bedelleri hakkında 30/12/2021 tarihli ve 10699 sayılı Kurul Kararı alınarak ‘Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın 16 ncı maddesinde değişikliğe gidilmiştir. Buna göre;
    • Yönetmeliğin hangi bendi kapsamında olunduğundan,
    • Saatlik veya aylık mahsuplaşma hükümlerine tabi olunmasından,
    • Üretim tesisinin işletmeye geçiş tarihinden, bağımsız olarak, üretim ve tüketim tesisinin aynı ya da farklı ölçüm noktasında yer alması durumuna göre farklılaştırılarak sistem kullanım bedellerinin nasıl uygulanacağı karara bağlanmıştır.
16. 01/01/2022 tarihinden itibaren dağıtım seviyesinden bağlı lisanssız üretim tesisleri ve bunlarla ilişkilendirilen tüketim tesislerine ilişkin olarak; veriş yönlü sistem kullanım bedeli (VYSKB), tüm lisanssız üreticiler için aynı olup tarife tablolarında ‘Lisanssız üreticilere ilişkin tek terimli dağıtım tarifesi’ olarak yer almaktadır. Çekiş yönlü sistem kullanım bedeli (ÇYSKB) ise tüketici grubuna göre yine tarife tablolarında ‘Dağıtım bedeli’ olarak yer almaktadır. Dağıtım lisansı sahibi OSB’ler için ise çekiş yönlü sistem kullanım bedeli olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca ilgili OSB için onaylanan bedeller kullanılmalıdır.

Uygulamaya ilişkin olarak:

• Üretim ve tüketim tesisi aynı ölçüm noktasında değil ise veriş ve çekiş yönlü sistem kullanım bedelleri herhangi bir indirim olmaksızın sayaçlardan geçen üretim ve tüketim miktarı kadar uygulanmalıdır.
• Üretim ve tüketim tesisi aynı ölçüm noktasında ise sayaçtan geçen üretimin tüketimden düşük olması veya üretimin tüketime eşit olması halinde VYSKB uygulanmamalıdır. ÇYSKB ise, üretim miktarına kadar olan tüketim için %50 indirimli, tüketim ile üretim miktarı arasında kalan kısım için ise tam olarak uygulanmalıdır.

Sayaçtan geçen tüketimin üretimden düşük olması halinde ÇYSKB %50 indirimli; VYSKB ise üretim ile tüketim miktarı arasında kalan kısım için tam olarak uygulanmalıdır.

• Yönetmelik hükümleri uyarınca, aynı ölçüm noktasında yer alan üretim ve tüketim tesisi ile farklı ölçüm noktasında yer alan üretim ve/veya tüketim tesislerinin ilişkilendirilmesi halinde aynı ölçüm noktasında yer alan üretim ve tüketim tesisi için ‘2’ numaralı başlık kapsamında hesaplama yapıldıktan sonra farklı ölçüm noktasındaki tesisler için veriş ve/veya çekiş yönlü sistem kullanım bedelleri herhangi bir indirim olmaksızın uygulanmalıdır.

Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği uygulamalarına ilişkin duyurunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.