Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı IRENA, Dünya Enerji Geçişi Görünümü’ne ilişkin görüşlerini yayınladı. IRENA raporuna göre, yenilenebilir enerji, yeşil hidrojen ve modern biyoenerji gelecekte enerji dünyasına hakim olacak. Paris Anlaşması’nın sıcaklık artışını 1,5 °C ile sınırlama hedefine ulaşmanın yolunu gösteren rapor, 2050’ye kadar enerji geçişine 131 trilyon dolar harcanması gerektiğini belirtiyor.*
2021 Kasım ayında Glasgow’da yapılacak Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) öncesi yayınlanan IRENA’nın Dünya Enerji Geçişi Görünümü Raporu, küresel sıcaklığın 1,5 °C’ye yükselmesini kontrol altına almak ve geri dönüşü olmayan küresel ısınmayı durdurmak için enerji geçiş çözümleri öneriyor. 2050’deki karbondan arındırma çözümlerinin yüzde 90’ının doğrudan düşük maliyetli elektrik, verimlilik ve yeşil hidrojenin temini yoluyla yenilenebilir enerji içereceği belirtiliyor. Biyoenerji ile birlikte karbon yakalama ve giderme teknolojileri de net sıfır enerji sistemine geçişte karbondioksitin azaltılmasını sağlayacak. IRENA, 2050 yılında küresel enerjideki yenilenebilir enerjinin payının üç katına çıkarak zirveye yükseleceğini öngörüyor. Aynı zamanda, petrol ve kömür tüketiminde hızlı bir azalma ile fosil yakıt kullanımında yüzde 75’ten fazla düşüş bekleniyor. Doğal gazın ise 2025 civarında zirveye ulaşırken 2050 yılına kadar kalan en büyük fosil yakıt olacağı belirtiliyor.
“S&P endeksinde fosil yakıt yüzde 3’ün altına geriledi”
Rapor, finansal piyasaların sermayeyi fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji gibi sürdürülebilir varlıklara tahsis ederek bu değişimi yansıttığına dikkat çekiyor. Standard & Poor’s tarafından hazırlanan S&P endeksinde fosil yakıt ağırlıklı enerji sektörünün payının on yıl önce yüzde 13 iken bugün yüzde 3’ün altına düşmesiyle fosil yakıtların finansal notu düşmeye devam ediyor. Buna karşılık, 2020’de temiz enerjinin S&P endeksinde yüzde 138 artmasıyla birlikte yatırımcıların yenilenebilir enerji stokuna para aktardığı görülüyor.
Ancak, IRENA önemli yatırımların yeniden yönlendirilmesi gerektiğinin de altını çiziyor. Büyük ekonomiler, tarım, sanayi, atık, enerji ve ulaştırma gibi karbonla ilgili sektörlere ekonomik teşvik paketlerini açıkladı ve yaklaşık 4,6 trilyon doların sadece 1,8 trilyon dolardan az bir bölümü yeşil olacak. Buna karşılık, enerji geçiş yatırımlarının planlanan yatırıma göre yüzde 30 artarak bugün ile 2050 arasında her yıl ortalama 4.4 trilyon Dolar ve toplam 131 trilyon Dolar’a yükselmesi hedefleniyor.
Rapor, Glasgow İklim Konferansı COP26’nın yılında küresel iklim taahhütleri konusunda hızlı ve cesur davranılması gerektiğinin bir kez daha altının çizildiği dönemde hazırlandı. COP26 da iklim konusunda daha güçlü eylemler sergilenmesinin aciliyeti ve bunun ekonomik yararlarının altını çizmek için toplanacak.
“Enerji geçişlerinde ciddi bir hızlanmaya ihtiyacımız var”
IRENA Genel Direktörü Francesco La Camera raporla ilgili şunları söyledi: “Son trendler, bulunduğumuz yer ile olmamız gereken yer arasındaki uçurumun azalmadığını, genişlediğini gösteriyor. Yanlış yöne gidiyoruz. Dünya Enerji Dönüşümleri Görünümü, 1,5 ° C hedefi ile uyumlu olmamız gereken dar yol seçeneklerini değerlendiriyor. Anlamlı bir geri dönüş yapmak için enerji geçişlerinde ciddi bir hızlanmaya ihtiyacımız var. Çabalarımızı ölçmek için en önemli değişken zaman olacak. Yol ürkütücü olsa da birkaç olumlu unsur onu ulaşılabilir hale getirebilir.”
Küresel karbondioksit emisyonlarının yarısından fazlasını oluşturan büyük ekonomilerin karbon nötr hale geldiğine vurgu yapan La Camera: “Küresel sermaye hareket ediyor. Finans piyasalarının ve yatırımcıların sermayeyi sürdürülebilir varlıklara kaydırdığını görüyoruz. COVID-19, ekonomileri fosil yakıtlara bağlamanın maliyetini gösterdi ve yenilenebilir enerjinin dayanıklılığını ise doğruladı. Hükümetler kurtarma ve iyileştirme için büyük meblağlar harcarken, yatırımın enerji geçişini desteklemesi gerekiyor. Ülkeler, 21. yüzyıla uygun iklim açısından güvenli, müreffeh ve adil enerji sistemi politikaları ile harekete geçmeliler.”
“Yeşil enerji ile fosil yakıtlara göre üç kat daha fazla istihdam”
Rapora göre, geçişe yatırım yapmanın sosyo-ekonomik faydaları da çok büyük olacak. Yenilenebilir enerjiye yapılan her bir milyon dolarlık harcama, fosil yakıtlara göre üç kat daha fazla istihdam yaratacak. 30 kat artışla en yüksek elektrifikasyonun ise ulaşımda görülecek Ulaşımdaki karbon emisyonu azaltımlarının neredeyse yüzde 70’i doğrudan ve dolaylı olarak elektrifikasyondan kaynaklanacak. Yeşil hidrojen, 2050’de toplam tüketimin yüzde 30’unu temsil eden en büyük oyunculardan biri olacak. Karbon giderme teknolojileri (BECCS) ile birleştirilmiş biyoenerji de sınırlı bir karbon bütçesi karşısında “negatif emisyon” getirerek endüstri için giderek daha önemli bir hale gelecek.
**Photo Credit: Gabby K adlı kişinin Pexels‘daki fotoğrafı
Kaynak: IRENA, World Energy Transitions Outlook: 1.5°C Pathway
