Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) yıllık Küresel Enerji Yatırımları raporunu yayınladı. Rapor, tüm dünyayı etkileyen yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını sebebiyle küresel enerji yatırımlarının bu yıl geçen yıla kıyasla 400 milyar dolar azalarak yaklaşık 1,5 trilyon dolara gerileyeceğini öngörüyor.*
Uluslararası Enerji Ajansı, her yıl yayınladığı Küresel Enerji Yatırımları raporunda, dünya enerji yatırımlarındaki benzersiz düşüşün “hem ölçek hem de hız olarak şaşırtıcı derecede olduğunu” söyledi. IEA, koronavirüs pandemisinin tarihteki en büyük küresel enerji düşüşüne yol açtığına ve bu yıl her büyük sektörde düşüş yaşanacağına dikkat çekiyor. Koronavirüsün ekonomik boyutları nedeniyle enerji güvenliği ve temiz enerji geçişleri üzerinde “ciddi” etkileri olabileceği konusunda uyarıda bulunan IEA Genel Müdürü Fatih Birol, “Küresel enerji yatırımındaki tarihi düşüş birçok nedenden ötürü derinden rahatsız edici,” dedi.
Petrol ve doğal gaz sektöründeki yatırımlar, bu yıl geçen yıla göre yüzde 32 azalırken, kaya gazı sektöründeki gerileme yüzde 50’ye ulaşacak. Kömür yatırımları yüzde 15 düşüş yaşarken elektrik yatırımları ise yüzde 10 azalacak. IEA, yenilenebilir enerji yatırımlarının fosil kaynaklı yatırımlara göre daha çabuk toparlanacağını tahmin ediyor. Hükümetler ve enerji sektörünün gelirlerinde ise bu yıl 2019 yılına göre 1 trilyon doların üzerinde düşüş yaşanacak. Düşen fiyatlar ve özellikle elektrik ve gaz için ödenemeyen borçlar nedeniyle ise gelir ciddi oranda azalacak.
Birol: “Bu düşüş, istihdam, ekonomik fırsatlar ve yakın gelecekte ihtiyacımız olacak enerji arzında kayıp anlamına geliyor. Ayrıca, temiz enerji teknolojileri yatırımlarındaki azalma da dünyanın daha dirençli ve sürdürülebilir enerji sistemlerine geçişi için büyük bir ihtiyaç olan enerji dönüşümünü de tehlikeye atıyor.” ifadelerini kullandı.
“Küresel yatırımların geçen yıla göre yüzde 20 düşmesi bekleniyor”
2020’nin başında IEA, küresel enerji yatırımının yaklaşık yüzde 2’lik bir büyüme hızına sahip olduğunu ve altı yılda harcamalardaki en büyük yıllık artışa ulaştığını açıklamıştı. Ancak, Covid-19 krizinin birkaç ay içinde dünya ekonomisinin tüm büyük sektörlerini durdurmasının ardından, IEA şimdi küresel yatırımın geçen yıla göre yüzde 20 düşmesini beklediklerini bildirdi. Yıllık yaklaşık 400 milyar dolarlık bu düşüş, küresel enerji yatırımları tarihindeki en büyük düşüşü olacak.
IEA, düşük enerji fiyatları ve faturaların ödenmemesi durumlarındaki artışın bir kombinasyonunun hükümetlere ve sektöre gidecek olan enerji gelirlerinin 1 trilyon doların üzerine düşeceği anlamına geldiğini belirtti. Düşen petrol fiyatları bu düşüşün büyük bir parçasını oluştururken ilk kez küresel petrol harcamasına ayrılan tutarın elektriğe harcanan tutarın altına düşeceği belirlendi.
Küresel sağlık krizinde, ekonomik ve sosyal faaliyetlerin hayati dayanağı olan elektrik şebekelerinin önemine vurgu yapan Birol, “Elektrik, aynı zamanda karantina süreçlerinde de ekonomik ve sosyal aktivitenin devamı için kritik hale geldi. Bu şebekelerin daha dayanıklı ve akıllı hale gelmesi gerekiyor ki enerji sistemi gelecek şoklara cevap verebilsin ve yenilenebilir enerji kaynaklarıyla da uyumlu çalışabilsin. Bu kapsamda, bugünün yatırım trendlerinin geleceğin elektrik güvenliği için uyarı sinyalleri olduğunu görüyoruz.” dedi.
Daha düşük emisyonlar, yanlış nedenlerden dolayı oluştu
IEA raporunda, yenilenebilir enerji, verimlilik, karbon tutma & kullanımı ve depolama gibi temiz enerji teknolojilerine yönelik küresel enerji harcamalarının toplam
payının üçte bir oranında “daraldığını” belirledi. İklim krizi için mücadelenin yoğunlaştığı günümüzde, bu oranın 2020 yılı içinde yüzde 40’lara ulaşacağı tahmin ediliyor. Koronavirüs döndeminde duran hayatla düşen emisyonları, sürdürülebilir bir şekilde azaltabilmek için gereken temiz enerji yatırımlarını zor günler bekliyor. Yenilenebilir enerji yatırımları mutlak anlamda, enerji geçişlerini hızlandırmak için gerekli olan seviyelerin çok altında kalıyor. Birol, “Kriz, yanlış nedenlerden dolayı daha düşük emisyonlar getirdi. Küresel emisyonlarda kalıcı bir azalma elde edersek, temiz enerji yatırımında hızlı bir artış görmemiz gerekecek, ”dedi.
Birol, IEA’nın önümüzdeki raporlarında, daha temiz ve dayanıklı enerji sistemleri oluşturarak hükümetlerin nasıl hızlı bir şekilde iş yaratabilecekleri ve ekonomik faaliyetlerini teşvik edebileceklerini gösteren öneriler sunmayı planladıklarını açıkladı.
IEA’nın raporuna göre, korona krizinden çıkan enerji sektörü, öncekinden önemli ölçüde farklı olacak. Bu durum, fosil yakıtlara ya da düşük karbonlu teknolojilere yatırım yapılmasına bağlı olarak, şirketler arasında da sürdürülebilirlik ve enerji güvenliği açısından farklılık yaratacak.
